De Donut economie

Begin je al te watertanden? Een economie die eruit ziet als een zoet broodje met een gat erin bedekt met een laagje roze glazuur.

Voordat je een hap uit de Donut mag nemen gaan we eerst uitleggen waar dit zoete broodje voor staat. Misschien klinkt het een beetje raar, maar dit suikerzoete broodje staat voor de economie van de toekomst, een economie die duurzaam en sociaal is. Duurzaam omdat de donut economie zorgt voor de aarde, de dieren en de natuur. En sociaal omdat de donut economie zorgt voor alle mensen, ook voor mensen die nog in de toekomst geboren worden. Hoe dat werkt leggen we later uit.

De donut economie is bedacht door Engelse Kate Raworth, een echte popster onder de economen. Ze reist de hele wereld over om over haar donut economie te vertellen.

Maar wat is economie eigenlijk?

Economie is een moeilijk woord dat komt van het Griekse woord Oikosnomos. Oikos betekent huis, en nomos regel. Economie betekent dus de regels van het huishouden. Of zoals de Griekse filosoof Aristoteles stelt, economie is de kunst van het huishouden.  Stel we wonen met vier personen in één huishouden en we hebben één brood. Hoe gaan we dat brood op een verstandige manier verdelen zodat iedereen voldoende te eten heeft en niemand honger hoeft te leiden. In de economie van Aristoteles dragen we dus zorg voor elkaar. Het gaat dus niet om de vraag hoe kan ik zo snel mogelijk veel geld kan verdienen en rijk worden.

Het huishouden van de Aarde.

Waar Aristoteles het heeft over het huishouden van een gezin,  en later de stadsstaat, heeft Kate Raworth het over de huishouden van de Aarde. De Aarde is ons huis waar we in wonen en op een verstandige manier voor moeten zorgen. We hebben namelijk maar één huis. En daarom bedenkt ze de Donut Economie, een economie die goed zorgt voor alle mensen, dieren en de aarde.

Een economie tussen twee cirkels

Waarom ziet de donut economie van Kate Raworth eruit als een zoet broodje? Dat is eigenlijk heel simpel.  Kijk goed naar het zoete broodje en je ziet dat de donut bestaat uit twee cirkels, een binnen cirkel en een buiten cirkel. Volgens Kate Raworth moet de economie binnen de twee cirkels blijven. Daarom heeft ze haar economie vernoemd naar dit zoete broodje.

Goed voor alle mensen.

De binnen cirkel van de donut gaat over de basisbehoeften van mensen. Iedere mens heeft recht op voldoende eten, schoon drinkwater en onderdak. De economie moet ervoor zorgen dat iedereen voldoende basisbehoeften heeft. Lukt het de economie niet om voor iedereen te zorgen dan vallen mensen in het gat van de donut. In het gat van de donut is het niet fijn, want daar leven mensen in armoede. Volgens de donut economie mag niemand in het gat van de donut vallen.

Goed voor de aarde.

De donut economie heeft ook nog een buitengrens. De buitengrens staat voor de draagkracht van de Aarde. De Nederlandse astronaut André Kuipers vergeleek de Aarde ooit met een ruimteschip in een groot heelal. We moeten zorgvuldig met haar omgaan, niet alle grondstoffen opmaken en haar niet vervuilen. Anders blijft er niets over voor toekomstige generaties. Goed voor de aarde zorgen betekent dus ook goed zorgen voor toekomstige generaties, zodat er voldoende over is voor de mensen die nog in de toekomst geboren worden.

Om de aarde te beschermen moet de economie stoppen met groeien

Jullie zijn waarschijnlijk nog volop aan het groeien, maar er komt een tijd dat je stop met groeien. Dan is je lichaam uitgegroeid. Is dat erg? Nee, niets groeit in de natuur voor eeuwig. En als je zo lang bent als ik, 1,85 meter, dan ben je echt blij als je stopt met groeien, omdat je anders bij elke deurpost moet bukken omdat je anders je hoofd stoot. Na de groei komt een periode van bloei. Je gaat jezelf op een andere manier ontwikkelen door nieuwe dingen te leren, en door nieuwe dingen te leren komt je steeds verder tot bloei. In de natuur gaat het net zo. Neem een boom, eerst komt de groei, daarna komen de bloemen en ten slotte de vruchten ontwikkelen. In de herfst kunnen we de vruchten oosten, en daarna begin het hele proces opnieuw.

Wordt de economie nu eindelijk eens volwassen!

We hebben geleerd dat het goed gaat met de economie als de economie blijft groeien. De economie groeit als wij steeds nieuwe spullen kopen, het nieuwste mobieltje, een nieuwe spijkerbroek. Doordat de economie groeit worden we steeds rijker. Wanneer de economie stopt met groeien raken we in paniek, bang dat we in een vrije val terecht komen en al onze rijkdom verliezen.

Maar misschien is er ook een andere economie mogelijk, een volwassen economie. Een volwassen economie is een economie die niet meer groeit, maar wel nog bloeit en ons zijn vruchten geeft. Een economie die eigenlijk hetzelfde werkt als de natuur. We noemen zo’n economie een kringloop economie.

Hoe ziet een kringloopeconomie eruit?

Een kringloop economie is een economie waarin we dingen opnieuw gebruiken en opnieuw verdelen, zodat we de aarde niet uitputten en iedereen genoeg heeft. We noemen zo’n economie ook wel een circulaire economie, een economie in de vorm van een cirkel. In plaats van dat we grondstoffen uit de aarde halen, er spullen van maken, die gebruiken en vervolgens weggooien, gaan we kijken hoe we de spullen kunnen hergebruiken waardoor de cirkel sluit.  Je kan bijvoorbeeld een spijkerbroek een tweede leven geven door hem naar een kringloopwinkel te brengen, en je oude mobiel niet weggooien in de prullenbak maar laten recyclen.  In het mobiel zitten immers allerlei kastbare grondstoffen die verloren gaan als we het mobiel weggooien. Door het mobiel te recyclen kunnen de grondstoffen uit het mobiel weer opnieuw gebruikt worden.